by sylwrotCzy walne zgromadzenie może wybrać prezesa Spółdzielni Mieszkaniowej?
Statut Spółdzielni Mieszkaniowej określa ramy funkcjonowania Spółdzielni, a także definiuje procedurę wyboru jej prezesa. Aktualnie w większości przypadków ciałem decyzyjnym jest rada nadzorcza. To w jej gestii leży wybór zarządu. Fakt iż, kompetencja ta zastrzeżona jest dla rady nadzorczej, a nie mieszkańców często budzi wiele emocji oraz wątpliwości czy jest to optymalne i sprawiedliwe rozwiązanie.
Mieszkańcy nie mogą wybrać prezesa
Zgodnie z obowiązującą Ustawą o spółdzielniach mieszkaniowych członkowie Spółdzielni praktycznie nie mają wpływu na wybór prezesa – osoby zarządzającej Spółdzielnią i mającej istotny wpływ na sprawy związane z funkcjonowaniem osiedla. Mieszkańcy raz na kilka lat dokonują wyboru członków rady nadzorczej i na tym ich wpływ na życie Spółdzielni się kończy. Warto uzmysłowić sobie jak wiele zależy od prezesa i jakie konsekwencje wiążą się z wyborem niewłaściwej osoby lub niemożnością usunięcia jej ze stanowiska. Jego decyzje mają bezpośrednie przełożenie na jakość życia mieszkańców, wysokość opłat za eksploatację nieruchomości oraz jej prawidłowy stan techniczny i prawny. Wydaje się zatem logiczne, że powinien on być wybierany przez ogół właścicieli/członków Spółdzielni podczas głosowania.
Założenia reformy, czyli demokracja we wspólnocie
W trosce o sprawne zarządzanie Spółdzielniami Mieszkaniowymi Ministerstwo Sprawiedliwości rozpoczęło prace nad nowelizacją ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Jednym z założeń reformy jest postulat, aby prezesa zarządu Spółdzielni mogło wybierać oraz odwoływać jej walne zgromadzenie. Kadencja prezesa wynosiłaby maksymalnie 5 lat, natomiast dana osoba mogłaby piastować swoje stanowisko dłużej niż jedną kadencję. Do zadań rady nadzorczej należałby wybór zastępców prezesa i członków zarządu. Działoby się to na wniosek prezesa w oparciu o jego rekomendacje. Kadencja zarządu byłaby w taki sposób związana z kadencją prezesa, że gdyby został odwołany przez członków spółdzielni, wówczas swoją pracę w zarządzie zakończyliby również jego pozostali członkowie.
Zdalne głosowanie
Zgodnie z przygotowywanym projektem w przypadku większych Spółdzielni każdy z jej Członków będzie posiadał indywidualne konto teleinformatyczne, przy pomocy którego będzie mógł nawet zdalnie uczestniczyć w głosowaniach i wyborach. Założenie takiego konta będzie obowiązkiem każdej Spółdzielni posiadającej minimum stu członków. Dodatkowo obrady będą musiały być transmitowane na stronie internetowej spółdzielni. Ułatwi to cały proces i umożliwi głosowanie bez koniczności wychodzenia z domu.
Pomysły zawarte z projekcie nowelizacji są ciekawe. Niestety z uwagi na obecną sytuację na świecie i zawirowanie we wszystkich dziedzinach życia społecznego oraz gospodarczego nie wiadomo kiedy pracę nad nowymi zapisami wejdą w fazę konsultacji.
Za, a nawet przeciw nowym przepisom
Eksperci z zakresu prawa spółdzielczego różnią się w ocenach propozycji zmiany przepisów. Jedni uważają, że brak wpływu mieszkańców na wybór osoby, która zarządza wspólną własności jest nielogiczny i absurdalny. Inni zauważają, iż wale zgromadzenia nie mają wiele wspólnego z demokracją i prawdziwą wolnością wyboru. Prezes Spółdzielni może bowiem w taki sposób zorganizować wybory, aby postawić na swoim i uzyskać reelekcję. Większość głosów można sobie zapewnić organizując wybory w miejscu oraz czasie niedogodnym dla większości mieszkańców. Wydaje się, że lepszym rozwiązaniem jest jednak, aby wybór prezesa pozostawić w kompetencjach rady nadzorczej, którą gdyby zaszła taka konieczność pociągnąć do odpowiedzialności cywilnej. Rada nadzorcza weryfikuje kompetencje i kwalifikacje kandydatów, sprawdza ich doświadczenie. W sytuacji wyboru słabego kandydata odpowiedzialność rady jest łatwa do ustalenia. Nie można tego powiedzieć w przypadku dokonywania wyboru przez walne zgromadzenie. Wówczas wskazanie osób odpowiedzialnych za błędne decyzje jest zdecydowanie trudniejsze.
Przeciwnicy wyboru prezesa podczas walnego zgromadzenia zwracają także uwagę na to, iż część mieszańców nie widzi sensu uczestnictwa w tych spotkaniach, ponieważ nie posiadają wystarczającej wiedzy na takie tematy, jak np. dzielenie absolutorium lub podział zysku z prowadzeni działalności gospodarczej itp.
Mit racjonalnego wyborcy
Jednak w opinii części zarządów Spółdzielni wejście w życie nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych może doprowadzić do sytuacji, w której mieszkańcy osiedla pod wpływem emocji będą pochopnie podejmować decyzje dotyczące powołania i odwołania prezesa.
Umożliwienie oddawania głosów za usunięciem prezesa w zwykłym głosowaniu może prowadzić do zdestabilizowania życia Spółdzielni, zaburzenia ciągłości jej działania i zwiększenia kosztów jej funkcjonowania. Niektórzy eksperci obawiają się, mieszkańcy nie są racjonalnymi wyborcami (patrz: „Mit racjonalnego wyborcy” autorstwa Brayana Caplana) i w swych wyborach będę kierować się nie tyle kwestiami merytorycznymi, rzetelną oceną czyjejś pracy, lecz raczej dadzą się ponieść emocjom. I jeśli np. części z nich nie spodoba im się jakaś mało popularna decyzja prezesa, to będą w stanie odsunąć go od władzy, nawet jeśli jego decyzje w dłuższej perspektywie przyniosłyby Spółdzielni korzyści lub oszczędności. Jak wielokrotnie dowiedziono ani duża rotacja pracowników, ani częsta zmiana lidera nie jest czynnikiem korzystnym dla organizacji. Wdrożenie do nowej pracy i okrzepnięcie w nowej roli wymaga czasu, którego niekiedy nie ma, ponieważ trzeba działać i podejmować decyzje. Może dobrym pomysłem byłoby wprowadzenie rozwiązania zaczerpniętego z biznesu i wprowadzenie systemu ocen.
Czerwone światło dla karuzeli stanowisk
Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło rozwiązanie zabezpieczające Spółdzielnie Mieszkaniowe przed ryzykiem związanym ze zbyt częstymi zmianami na stanowiskach decyzyjnych. Tym rozwiązaniem jest pozostawienie w statucie Spółdzielni zapisu mówiącego o powołaniu prezesa zwykłą większością głosów i odsunięciu go od władzy w wyniku zebrania większości kwalifikowanej.
W celu uzyskania informacji na ten temat skontaktuj się z naszym ekspertem Arkadiuszem Gralą, Zarządcą Nieruchomości GRUPA AD-BUD, tel. (22) 412 08 00, 502 645 220 | e-mail: arkadiuszgrala@ad-bud.pl
Arkadiusz Grala
Zarządca Nieruchomości nr 12290
